Słownik pojęć

OSKARŻONY

OSKARŻONY to jest osoba przeciwko której wniesiono do sądu akt oskarżenia lub co do której Prokurator złożył do sądu wniosek o warunkowe umorzenie postepowania.
Oskarżonego uznaje się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem, co ma umocowanie nie tylko w Kodeksie Postępowania Karnego, ale przede wszystkim w Konstytucji RP. Oskarżonego należy odróżniać od Podejrzanego.
Za najważniejsze uprawnienia oskarżonego uznać trzeba:

• prawo do obrony - w znaczeniu formalnym (prawo do korzystania z pomocy obrońcy) i materialnym (prawo do składania wyjaśnień i wniosków dowodowych, oraz zadawania pytań osobom przesłuchiwanym),
• tzw. prawo milczenia - prawo odmowy składania wyjaśnień i odmowy odpowiedzi na pytania,
• prawo złożenia wniosku o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie określonej kary lub środka karnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego.

Jeśli oskarżony nie jest w stanie ponieść kosztów obrońcy z wyboru bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie i rodziny, sąd wyznacza mu obrońcę z urzędu. Oskarżony zadaje pytania osobom przesłuchiwanym i przemawia w fazie głosów końcowych stron zawsze jako ostatni w kolejności. Ponadto złożenie przez oskarżonego fałszywych wyjaśnień nie rodzi odpowiedzialności karnej. Jeżeli jednak oskarżony, w ramach składanych wyjaśnień, fałszywie oskarża inną osobę o popełnienie przestępstwa, to odpowiedzialność jest wyłączona wtedy, gdy czyni to on w celu obrony własnej.
Najistotniejsze obowiązki oskarżonego to:

• obowiązek poddania się przewidzianym w ustawie oględzinom i badaniom,
• w razie pozostawania na wolności - obowiązek stawiennictwa na każde wezwanie w toku postępowania oraz obowiązek zawiadomienia o każdej zmianie miejsca zamieszkania lub pobytu trwającego dłużej niż 7 dni.