Słownik pojęć

SUBSTYTUCJA

SUBSTYTUCJA podstawienie - w prawie, pojęcie oznaczające ustanowienie dalszego pełnomocnika dla którego mocodawcą jest już ustanowiony pełnomocnik. Działania Substytuta wywołują skutki prawne względem pierwotnego mocodawcy.
Zgodnie z treścią art. 106 kodeksu cywilnego, "Pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa", w związku z czym, ustanowienie dalszego pełnomocnictwa z pominięciem dyspozycji ustawowej jest nieważne. Nie ma ograniczenia co do liczby dalszych pełnomocników, art. 107 kc stanowi: "Jeżeli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników z takim samym zakresem umocowania, każdy z nich może działać samodzielnie, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa. Przepis ten stosuje się odpowiednio do pełnomocników, których pełnomocnik sam dla mocodawcy ustanowił." W przypadku ustanowienia substytuta, należy kierować się tymi samymi przesłankami, które obowiązują przy udzielaniu zwykłego pełnomocnictwa: "jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie (art. 99 kc)". Dla Substytuta, podobnie jak do pierwotnego pełnomocnika nie wymaga się pełnej zdolności do czynności prawnej. W obu przypadkach pełnomocnik może posiadać jedynie ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Instytucja Substytucji jest często stosowana przez pełnomocników ustanowionych do reprezentowania mocodawcy w sprawach sądowych - zdarza się, że np. adwokat upoważnia aplikanta do prowadzenia sprawy ze skutkiem bezpośrednio dla samego zainteresowanego.
Substytucja jest możliwa także w przypadku ustanowienia pełnomocnika przez prokurenta. Różnica polega na tym, że prokurent musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych, a dalsze pełnomocnictwo powinno określać do jakiego rodzaju czynności pełnomocnik zostaje upoważniony, tzw. Pełnomocnictwo szczególne. Dla pełnomocników (substytutów) ustanowionych przez prokurenta stosuje się przepisy ogólne o przedstawicielstwie.